İslahla Hidayətin Fərqi

İslam dinində bəzi anlayışlar bir-birinə yaxın görünə bilər, lakin onların mənaları və tətbiq sahələri fərqlidir. Belə anlayışlardan ikisi “hidayət” və **“islah”**dır. Bu məqalədə bu iki anlayışın mənası, fərqləri və Qurani-Kərimdəki yeri geniş şəkildə izah olunur.

Hidayət Nədir?

“Hidayət” sözünün lüğəvi mənası doğru yol göstərmək, yönləndirmək deməkdir. İslam terminologiyasında isə hidayət, insanın haqqı tanıması, doğru yolu qəbul etməsi və Allaha tərəf yönəlməsi deməkdir.

Hidayətin Qurandakı Yeri

Qurani-Kərimdə Allah-Təala buyurur:

“Şübhəsiz ki, sən sevdiyini hidayətə gətirə bilməzsən, lakin Allah istədiyini hidayətə gətirər.”
(Qəsas surəsi, 56)

Bu ayədən də göründüyü kimi, hidayətin əsl sahibi Allahdır. Lakin Allah bu hidayəti peyğəmbərlər və ilahi kitablar vasitəsilə insanlara təqdim edir.

Hidayətin Növləri

1. İrşadi hidayət – Elm və təbliğ yolu ilə insanlara doğru yolun göstərilməsi. (Peyğəmbərlər, alimlər və möminlər vasitəçi ola bilər.)

2. Töfiqi hidayət – Allahın qəlbə iman və nur yerləşdirməsi. Bu, yalnız Allahın əlindədir.

İslah Nədir?

“İslah” sözünün lüğəvi mənası düzəltmək, yaxşılaşdırmaq, fəsadı aradan qaldırmaq deməkdir. Dinimizdə “islah” – insanın, ailənin və cəmiyyətin yanlış yoldan çəkindirilməsi, daha gözəl və düz yola yönəldilməsidir.

Quranda İslah

Qurani-Kərimdə Nuh peyğəmbərin dilindən belə deyilir:

“Mənim istəyim yalnız bacardığım qədər islah etməkdir. Uğurum yalnız Allahdandır.”
(Hud surəsi, 88)

İslah, həm fərdi, həm də ictimai səviyyədə baş verə bilər:

• İnsan öz nəfsini islah edər

• Ailə münasibətləri islah edilər

• Cəmiyyət fəsaddan təmizlənərək islah olunar

Nəticə

Hidayət – insanın doğru yolu tanıması və qəbul etməsi, islah isə – həmin insanın və ya cəmiyyətin yanlışlıqlardan təmizlənərək düz yola gətirilməsi prosesidir. Bəzən hidayət, islahın başlanğıcı olur. Hidayət alan bir mömin artıq nəfsini və ətrafını islah etmək üçün çalışar.

Peyğəmbərlər həm hidayət verən rəhbərlər, həm də islah edən mücahidlər olmuşlar. Bu səbəbdən hər bir müsəlmanın məqsədi həm hidayətə nail olmaq, həm də özünü və cəmiyyətini islah etmək olmalıdır.